Rzeźba osiołka nawiązuje do stosowanych w dawnym Toruniu kar za drobne i cięższe przewinienia, wymierzanych najczęściej południowo wschodniej pierzei Staromiejskiego Rynku, w pobliżu domu straży miejskiej, zwanego odwachem. Od XV do XIX wieku w miejscu obecnego pomnika Kopernika znajdował się tradycyjny pręgierz, w formie słupa, przy którym wykonywano kary hańbiące: chłostano i obcinano członki. W XVII-XVIII wieku przed budynkiem odwachu, od strony ulicy Żeglarskiej, umieszczono drewnianego osła z wyostrzonym grzbietem pokrytym blachą. Sadzano na nim krnąbrnych żołnierzy straży, którym dodatkowo przywiązywano do nóg ciężarki, zwiększające dolegliwość kary.

Oryginalny osiołek stał w tym miejscu do roku 1797.

Tekst z tablicy wiszącej przy rzeźbie
Przygotowany przez Wydział Informacji, Promocji i Turystyki
Urzędu Miasta Torunia